Plac Aleksandra. Skąd jego popularność?
Plac Aleksandra (Alexanderplatz) jest w każdym przewodniku, choć nie jest to najpiękniejsze i najciekawsze miejsce w Berlinie. Skąd zatem jego popularność? Otóż przez lata, plac ten i pobliska wieża telewizyjna były dumą władz NRD i wizytówką wschodniego Berlina. Tutaj trzeba było być. Zobaczyć efekty odbudowy miasta, szereg budynków z ozdobami o ludowej tematyce, oryginalny zegar pokazujący czas na całym świecie czy kolorową fontannę. To było miejsce spotkań.
Trochę historii, czyli co tu było dawniej
W XVII w. tuż za bramą miejską w tym miejscu było rozwidlenie dróg, a dalej rozpościerały się pola uprawne. Później handlowano tu wełną i bydłem (stąd zwyczajowa nazwa Ochsenplatz – Plac Wołowy), a plac często wykorzystywano do ćwiczeń wojskowych. Zabudowa wokół była niska i raczej niepozorna.
Dopiero wraz z budową linii kolei miejskiej w 1882 r. i przyłączeniu przedmieść do Berlina plac zyskał na znaczeniu. Powstały tu hotele, gospody, domy towarowe. Na początku XX wieku do dalekobieżnej kolei, tramwajów i omnibusów dołączyło metro. W latach 20. ubiegłego wieku literacki pomnik wystawił temu miejscu Alfred Döblin ze swoją najsłynniejszą powieścią „Berlin Alexanderplatz”.
Wojna i socrealizm
Bombardowania w czasie II wojny światowej zamieniły Alexa w pole gruzu. W latach 60-tych ubiegłego wieku magistrat wschodniego Berlina próbował nadać temu miejscu nowy, stołeczny blask poprzez budowę kilku wieżowców (Dom Nauczyciela, Dom Podróży czy Dom Elektrotechniki).
Ruch samochodowy puszczono naokoło, a plac został zamieniony na deptak. Z czasów przedwojennych zachowały się jedynie, częściowo odbudowane, dwa ośmiopiętrowe biurowce Berolinahaus i Alexanderhaus (1928-31). Zostały one wzniesione przez architekta Petera Behrensa w stylu „Nowej Rzeczywistości”. W ich pobliżu, do 1944 r., stał posąg Beroliny, potężnej figury kobiecej uosabiającej miasto. Jednak został on ostatecznie przetopiony na potrzeby wojenne. Dzisiaj można tu zobaczyć 10-metrowy Zegar Urania, pokazujący aktualny czas w ponad 140 miastach na świecie (1969). Po północnej stronie wznosi się Hotel Park Inn (1967-70), póki co najwyższy budynek w Berlinie (125 m).
Nowe tysiąclecie i nowe plany
W 1993 r. architekt Hans Kollhoff przedłożył nieaktualne już plany przebudowy placu i wzniesienia 12 wieżowców o wysokości powyżej 150 m. Wyburzone miałyby zostać socjalistyczne gmachy (również te uznane za zabytki) oraz Fontanna Przyjaźni (1969) pośrodku placu. W ramach tego planu została przebudowana fasada galerii handlowej Kaufhof (2004-2006), która stylem nawiązuje do lat międzywojennych. Kolejne, niedawno wzniesione, dwa centra handlowe, Alexa i die mitte, oraz Primark tworzą mekkę dla fanów zakupowych szaleństw.
Nazwa i symbol zmian
Plac Aleksandra zawdzięcza swoją nazwę carowi Rosji, Aleksandrowi I, który gościł z wizytą w Berlinie w 1805 r. Plac był również jednym z punktów zapalnych podczas rewolucji w marcu 1848 r., kiedy doszło tutaj do krwawych walk na barykadach. W 1918/1919 r. miały miejsce z kolei starcia policji z robotnikami, a 4 listopada 1989 r. demonstrowało tu 500 tys. ludzi, domagając się nowych, demokratycznych wyborów w NRD.
Plac Aleksandra (Alexanderplatz)
Adres: Alexanderplatz, 10178 Berlin-Mitte
Gastronomia i sklepy: bardzo dobre miejsce na zakupy ogólne, zakupy pamiątek, restauracje, imbisy, piekarnio-kawiarnie
Toalety: na placu przy posterunku policji oraz na dworcu kolejowym Alexanderplatz
Dojazd
Pociąg: RE1, RE2, RE7, RB14 (Alexanderplatz)
S-Bahn: S3, S5, S7, S9 (Alexanderplatz)
U-Bahn: U2, U5, U8 (Alexanderplatz)
Tramwaj: M4, M5, M6 (S+U Alexanderplatz) M2 (S+U Alexanderplatz/Memhardtstr.)
Bus: 100, 200 (S+U Alexanderplatz/Memhardtstr.), 248, 300 (S+U Alexanderplatz/Grunerstr.)
