Meinhard von Gerkan – architekt głównego dworca kolejowego w Berlinie

Meinhard von Gerkan (1935) jest niemieckim architektem, współzałożycielem znanego w branży biura architektów Gerkan, Marg und Partner (gmp) z główną siedzibą w Hamburgu. Projekty jego autorstwa w Berlinie to m.in. lotnisko Tegel, główny dworzec kolejowy, stadion olimpijski (przebudowa), nowe lotnisko BER (w budowie).

Meinhard von Gerkan urodził się 3 stycznia 1935 roku w Rydze (Łotwa). Od średniowiecza region ten znajdował się pod silnymi wpływami Niemców, ujawniającymi się w kulturze i polityce. Po zawarciu paktu Ribbentrop-Mołotow pomiędzy Stalinem a Hitlerem (1939), oddającej Łotwę pod wpływy sowieckie, rozpoczęło się przesiedlanie ludności niemieckiej na tereny Polski, zajętej przez III Rzeszę. Rodzina Gerkan zamieszkała w Poznaniu, gdzie sześcioletni Meinhard rozpoczął szkołę. Wojna go nie oszczędzała. W 1942 roku na froncie wschodnim poległ jego ojciec, matka zmarła zaraz po ucieczce z Poznania do Dolnej Saksonii pod koniec wojny. Meinhard trafił do rodzin zastępczych, od 1949 roku mieszkał w Hamburgu. Tam ukończył szkołę średnią i w 1955 roku zdał maturę. Następnie przez dwa semestry studiował fizykę, później prawo, aż w 1957 roku rozpoczął studia architektoniczne na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. Tam spotkał swojego przyszłego partnera, Volkwina Marga (1936).

Podobne losy (Marg urodził się w Gdańsku, skąd uciekł z rodziną pod koniec wojny do Turyngii, a potem przedostał się z NRD do Berlina Zachodniego) i zainteresowania oraz nieprzeciętny talent zbliżyły obu studentów, którzy w 1965 roku, zaraz po zdobyciu dyplomów na TU w Brunszwiku, założyli wspólne biuro. Jeszcze tego samego roku wystartowali w konkursach, wygrywając ich aż siedem, w tym projekt budowy hali przylotów i odlotów lotniska Tegel w Berlinie.

Krótko po ukończeniu trzydziestki, Meinhard von Gerkan, realizował swój pierwszy wielki projekt, którego innowacyjne rozwiązania doskonale funkjonują do dzisiaj. Kształt hali lotniska Tegel w formie charakterystycznego sześciokąta odpowiada m.in. za to, że droga pasażera od okienka odpraw do samolotu jest bardzo krótka, podobnie jak po opuszczeniu samolotu droga do samochodu czy na przystanek komunikacji miejskiej. Ukończone terminowo w 1974 roku lotnisko, kosztujące 5% mniej niż przewidziano w budżecie, nadało rozgłos nieznanemu dotąd biurowi na świecie. Do dzisiaj zrealizowano ponad 370 projektów, w 325 konkursach zdobyto pierwszą nagrodę.

Meinhardt von Gerkan wykładał w latach 1974-2002 architekturę na Uniwersytecie Technicznym w Brunszwiku, gościnnie również na uniwersytetach w Japonii i RPA. Od 1995 roku jest honorowym członkiem Amerykańskiego Instytutu Architektów (AIA), a w 2009 roku został odznaczony Krzyżem Zasług Republiki Federalnej Niemiec I Klasy. Dwukrotnie żonaty, ma szóstkę dzieci. Jest nadal aktywny zawodowo. W ostatnich latach coraz więcej projektów realizuje w Chinach, gdzie gmp ma swoje biuro.

Wywiad z architektem dla Arch Daily (angielski)