Linia 100 w Berlinie – turystyczna trasa za 3,5 €

Linia 100 w Berlinie

W 2025 roku minie 200 lat, odkąd ruszyła pierwsza regularna linia „autobusowa” w Berlinie. Było to co prawda poza murami ówczesnego miasta, a pasażerów zapraszano do wozów przykrytych plandeką, ale od czegoś należało przecież zacząć. Dzisiaj berlińska sieć połączeń autobusowych jest największa w krajach niemieckojęzycznych, licząc sobie około 200 linii, a liczba rocznie obsługiwanych pasażerów idzie w setki milionów. Linia 100 w Berlinie należy do tych najpopularniejszych.

Są trzy linie autobusowe w śródmieściu, stworzone z myślą o turystach. Łatwe do zapamiętania numery: 100, 200 i 300, oraz trasy łączące największe atrakcje miasta nie zostały wybrane przypadkowo. W Berlinie nie ma jednego centrum lub placu, który skupiałby większość zabytków i atrakcji. Nie ma też miejsca, w którym koncentrowałby się ruch turystyczny. Można za to mówić o rozległym śródmieściu, rozciągniętym pomiędzy Placem Aleksandra a okolicą dworca Zoologischer Garten (ok. 9 km).

Dlaczego linia 100 w Berlinie jest tak popularna?

Historia, zwłaszcza ta najnowsza, odcisnęła niezatarte piętno na charakterze miasta. Ślady po murze, dzielącym Berlin przez prawie 30 lat do dzisiaj kształtują główne szlaki turystyczne stolicy Niemiec. Dodając do tego socjalistyczną zabudowę Alexanderplatz, średniowieczne kościoły tuż obok, wspaniałe, historyczne budowle przy Unter den Linden (Aleja pod Lipami), majestatyczną Bramę Brandenburską, park miejski Tiergarten czy w końcu nowoczesną zabudowę w centrum byłego sektora zachodniego, turysta mający niewiele czasu na zwiedzanie staje przed dylematem: co wybrać? Co zobaczyć najpierw? Jak to poukładać, żeby zobaczyć to, co najważniejsze bez zbędnego krążenia i marnowania czasu? Odpowiedź na te pytania jest prosta: skorzystać z linii autobusowej nr 100.

Zanim wsiądziesz do autobusu

Przebieg trasy wyznaczono zaraz po zjednoczeniu Niemiec, kiedy w Berlinie przywracano wspólny ruch komunikacyjny. Nazywano ją nawet „czerwoną linią”, gdyż łączyła ona centrum Berlina Zachodniego z dzielnicami Berlina Wschodniego. Jej popularność sprawiła, że w krótkim czasie stała się magnesem turystycznym.

Tak oto Berlin zyskał coś w rodzaju linii turystycznej (typu City Sightseeing Tour), tyle, że dostępnej w ofercie komunikacji miejskiej. W księgarniach można czasem nabyć mapy z opisem tej trasy. W 2008 roku został również nagrany audio-przewodnik „Mitten durch Berlin. Mit dem Bus 100 vom Zoo zum Alex”, w którym o poszczególnych atrakcjach wypowiadają się związani z nimi ludzie polityki, kultury i gospodarki. Jest on już jednak nieco zdezaktualizowany.

Trasę obsługiwały niegdyś głównie autobusy piętrowe, ale odkąd na Unter den Linden (Alei pod Lipami) wprowadzano limit tonażu (2021/2022), zostały one niestety z tej linii wycofane. Wielka szkoda. Powodem jest pewien wyłączony z użytku tunel pod ulicą (na wysokości Nowego Odwachu) i niebezpieczeństwo związane z jego nadmiernym obciążeniem.

Gdzie zacząć?

Korzystając z oferty, zwiedzanie można rozpocząć przy Placu Aleksandra (Alexanderplatz) po wschodniej stronie miasta lub też w okolicy Ogrodu Zoologiczngo (Zoologischer Garten) położonym w zachodniej dzielnicy, Charlottenburg. Przejazd trwa około 30 minut (bez wysiadania). Oczywiście, nie ma problemu, by wsiadać i wysiadać na którymkolwiek przystanku pośrednim, jeśli tak akurat Ci pasuje.

Autobusy kursują pomiędzy 6 rano (w weekendy 7) a północą. Średnia częstotliwość w ciągu dnia to 5-10 minut. Wczesnym rankiem i wieczorem jest to 20 minut.

Bilety

Zanim wsiądziesz do autobusu należy oczywiście zaopatrzyć się w bilet. Jeśli nie masz rabatowych kart miejskich (uprawniających do przejazdów środkami komunikacji miejskiej oraz dających zniżki do wybranych obiektów), polecam nabyć bilet 24-godzinny (9,9 €). Bilety można kupić u kierowcy (tylko bezgotówkowo), w automatach na stacjach metra (U-Bahn) i kolejki miejskiej (S-Bahn) (obsługa w języku polskim) oraz w punktach oznaczonych żółtą naklejką z symbolem BVG. Można również nabyć bilet jednorazowy (3,5 €) – ważny 2 godziny. Jazda z tym biletem może odbywać się wówczas w jednym kierunku (bez powrotów i okrężnej drogi). Więcej o tym, który bilet komunikacji miejskiej wybrać, będąc w Berlinie.

Linia 100 w Berlinie. Przebieg trasy

Dobrze, pora pokrótce opisać trasę. Wybrałam kierunek ze wschodu na zachód, to jest od Placu Aleksandra do dworca Zoologischer Garten. Pamiętaj, że im więcej kaw na moim biurku w Korei, tym bardziej rozbudowane będą wpisy z dodatkowymi materiałami, planami, audio-przewodnikami, itp. Aha, w autobusie, jeśli nie możesz się zdecydować, usiądź po prawej stronie.

– Biurko w Korei? – No… (więcej tutaj)

1. S+U Alexanderplatz/Memhardstr.

Warto udać się na pierwszy przystanek, jeśli zależy nam na dobrym miejscu, n.p przy oknie. Większość ludzi dosiada się bowiem na dwóch kolejnych przystankach. W pobliżu znajduje się ⮕ Plac Aleksandra (Alexanderplatz). Przedwojenne biurowce, enerdowskie wieżowce i fontanny sąsiadują z wielkimi domami towarowymi, z fasadami stylizowanymi na late międzywojenne (Galeria, Alexa). Nieopodal znajduje się ulubione miejsce spotkań ⮕ Zegar Czasu na Świecie (Weltzeituhr) oraz Fontanna Przyjaźni Narodów (Brunnen der Völkerfreundschaft) z kolorowymi mozaikami. Obecnie obrzeża placu nieco rozkopane, buduje się sporo wzwyż.

W pobliżu największą uwagę przyciąga jednak ⮕ wieża telewizyjna (Fernsehturm) o wysokości 368 metrów. To najwyższa budowla w Niemczech, a w Unii Europejskiej wyprzedza ją tylko o pół metra wieża telewizyjna w Rydze. By na nią wjechać bez kolejek i długiego czasu oczekiwania najlepiej zarezerwować bilety przez internet lub zjawić się tuż przed otwarciem kas. Taras widokowy znajduje się na poziomie 203 metrów. Do restauracji z obrotową platformą wejdziemy po schodach cztery metry wyżej (polecana rezerwacja miejsc) (restauracja zamknięta od listopada 2024 do przypuszczalnie Wielkanocy 2025 roku z powodu remontu).

2. Spandauer Str./Marienkirche

⮕ Czerwony Ratusz (Rotes Rathaus) od zjednoczenia Niemiec jest siedzibą władz dla całego miasta. Kościół Mariacki (Marienkirche) stanowi przykład XV-wiecznego niemieckiego gotyku. Wnętrza kryją między innymi imponujące średniowieczne malowidło ścienne o długości ponad 22 metrów „Taniec Śmierci” (Totentanz). Z przystanku przy Spandauer Straße można również dotrzeć do Dzielnicy Św. Mikołaja (Nikolaiviertel, odbudowana średniowieczna starówka z najstarszym kościołem Berlina) oraz do Hackesche Höfe (zespół budowli i dziedzińców w secesyjnym stylu – z galeriami i butikami).

3. U Museumsinsel

Odcinek od ⮕ Lustgarten do kolejnego przystanku przy Staatsoper zdecydowanie polecam pokonać na piechotę. Po drodze i w okolicy do obejrzenia lub zwiedzenia: Muzeum NRD (DDR Museum), ⮕ Katedra Berlińska (Berliner Dom), Wyspa Muzeów (⮕ Pergamon (aktualnie zamknięte), ⮕ Muzeum Egipskie z popiersiem Nefretete, Muzeum Bodego (kolekcja monet i rzeźba europejska), Stara Galeria Narodowa, ⮕ Stare Muzeum), ⮕ Forum Humboldtów, czyli zrekonstruowany pałac miejski, ⮕ Zbrojownia (Zeughaus), w którym  mieści się ⮕ Niemieckie Muzeum Historyczne, Nowy Odwach, Pałac Następców Tronu i Pałac Księżniczek.

4. Staatsoper

Początek słynnej Alei Pod Lipami (Unter den Linden) zwraca uwagę swoją historyczną zabudową. Chodzi tutaj głównie o Bebelplatz, pośrodku którego stoi Opera Państwowa (Staatsoper), za nią katolicka świątynia ⮕ Katedra Św. Jadwigi, a naprzeciwko Stara Biblioteka i ⮕ Stary Pałac. Po drugiej stronie ulicy widoczny jest Uniwersytet Humboldtów. Większość budowli powstała za czasów Fryderyka Wielkiego, którego pomnik stoi pomiędzy lipami. Pośrodku placu znajduje się szklana tafla z podziemną „pustą biblioteką” upamiętniająca propagandową akcję palenia książek przez nazistów w 1933 roku.

5. U Unter den Linden

Rzut oka na najsłynniejsze skrzyżowanie Berlina z lat międzywojennych, ⮕ Unter den Linden i ⮕ Friedrichstraße. Na każdym rogu znajdowała się niegdyś modna restauracja, kawiarnia lub ekskluzywny hotel. Współczesna zabudowa nie robi już takiego wrażenia. Podobnie jak i cała zachodnia część Alei pod Lipami przy której wciąż stoją brzydkie biurowce z lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Z tego przystanku można też w stosunkowo krótkim czasie dotrzeć na Gendarmenmarkt, nie bez powodu określany jako najpiękniejszy plac Berlina (obecnie nieco rozkopany). W barokowych budowlach, ⮕ Katedrze Francuskiej i Niemieckiej są dzisiaj muzea i wystawy. A pomiędzy nimi można zobaczyć klasycystyczny Dom Koncertowy.

6. S+U Brandenburger Tor

Odcinek pomiędzy tym przystankiem a Reichstagiem to zdecydowanie kolejny etap polecany na spacer, nawet jeśli byłaby to jedyna przechadzka podczas pobytu w Berlinie. Nie można przecież przegapić okazji sfotografowania się na tle ⮕ Bramy Brandenburskiej (Brandenburger Tor). Stąd w kilkanaście minut można osiągnąć Plac Poczdamski (Potsdamer Platz), którego nowoczesną zabudowę widać w oddali. Po drodze mija się udostępniony do zwiedzania w 2005 roku Pomnik Pomordowanych Żydów w Europie (Denkmal für die ermordeten Juden Europas).

7. Reichstag/Bundestag

Pomiędzy Bramą Brandenburską a gmachem Reichstagu przebiegała kiedyś granica, dzieląca Berlin na sektory. Od 1961 roku stał tutaj mur, którego próby przekroczenia groziły śmiercią. Białe krzyże na ogrodzeniu upamiętniają zastrzelone osoby, próbujące przedostać się w tym rejonie na zachodnią stronę. Przebieg muru wyznacza dzisiaj podwójna brukowana linia na ulicy. ⮕ Reichstag jest siedzibą Bundestagu (niemieckiego parlamentu). Zaprojektowana na dachu budynku szklana kopuła ze spiralnymi podestami jest jedną z największych atrakcji miasta. Można stamtąd podziwiać panoramę Berlina.

8. Platz der Republik

W oddali zobaczyć można siedzibę kanclerza Niemiec (Kanzleramt) oraz udostępniony w 2006 roku główny dworzec kolejowy Berlina (Berlin Hauptbahnhof). Po drodze do następnego przystanku warto zwrócić uwagę na wysoką wieżę z ciemnego granitu. Wzniesiona w 1987 roku była prezentem od Amerykanów na 750-lecie miasta. Na szczycie znajduje się największy w Europie carillon, instrument muzyczny złożony z 68 dzwonów. Codziennie o 12 i 18 rozbrzmiewa nastawiona automatycznie muzyka, natomiast w każdą letnią niedzielę o 15 odgrywany jest krótki koncert.

9. Haus der Kulturen der Welt

Przy takim natłoku atrakcji na trasie tę halę można pominąć i obejrzeć jedynie z okien autobusu. Zbudowana w 1957 roku podczas Międzynarodowej Wystawy Budowlanej, przez laty służyła jako hala kongresowa. Słuszną uwagę zwraca oryginalna konstrukcja dachu, dzięki której obiekt dostał przydomek „ciężarnej ostrygi”. Po koniecznych pracach, gdy w 1980 roku zawalił się dach hali i modernizacji, obiekt ponownie otwarto w 1987 roku jako centrum wystawowe dla artystów, głównie spoza Europy. Z tej okazji przed budynkiem pojawiła się ośmiotonowa rzeźba autorstwa Henrego Moora, „Large Divided Oval: Butterfly”.

10. Schloss Bellevue

Pałac Bellevue ze swoją jasną, odremontowaną fasadą, pięknie prezentuje się w słoneczne dni. Został wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku dla młodszego brata króla pruskiego, Ferdynanda Pruskiego. Przez pewien czas znajdowała się tutaj galeria sztuki niemieckiej, założona przez króla Fryderyka Wilhelma IV, który kolekcjonował między innymi dzieła niemieckich romantyków. Obecnie znajduje się tutaj siedziba prezydenta Niemiec. W latach 2004-2010 stanowisko to piastował Horst Köhler. Po jego rezygnacji urząd objął Christian Wulff, zastąpiony w 2012 roku przez Joachima Gaucka. Obecnie prezydentem Niemiec jest Frank-Walter Steinmeier (od 2017).

11. Großer Stern

Jeśli nie udało Ci się podziwianie widoków z dachu Reichstagu, to ⮕ Kolumna Zwycięstwa (Siegessäule) może być dobrą alternatywą. Pomnik postawiony został na cześć zwycięskich wojen, prowadzonych przez Prusy w latach 1863-71. Podobne, choć skromniejsze wieże wznoszono wówczas w całym kraju. W 1945 roku przy zdobywaniu miasta zawisła na niej biało-czerwona flaga. Na szczyt kolumny prowadzi 285 stopni. Platforma widokowa jest tuż pod stopami bogini zwycięstwa, pozłacanej figury, nazywanej przez berlińczyków „aniołkiem” lub „złotą Elzą”.

12. Nord. Botschaften/Adenauer StiFtG

Punkt wyjściowy do spacerów w południowym parku Tiergarten (ogród różany, stawy, posągi pary królewskiej Fryderyka Wilhelma III i Luizy). Obok, jedna z kilku dzielnic dyplomatycznych, gdzie obejrzeć można wiele ambasad. Kilka z nich wzniesiono jeszcze przed drugą wojną światową, głównie dla państw tworzących koalicję z hitlerowskimi Niemcami (m.in. Włochy, Japonia, Hiszpania). Pozostałe powstały już po zjednoczeniu państw niemieckich, w latach 90. ubiegłego wieku. Na skrzyżowaniu ulic, za wysokim, zielonym ogrodzeniem ze sterowanymi panelami, znajduje się kompleks państw skandynawskich.

13. Lützowplatz

Ten przystanek można przejechać, chyba że interesuje nas współczesna architektura lub wzornictwo szkoły Bauhaus. Na rogu widoczny jest szklany budynek, przypominający swoim kształtem wielki statek. To siedziba partii Uni Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU). Gmach nazwany jest imieniem Konrada Adenauera, pierwszego kanclerza RFN. Stąd niedaleko jest również do muzeum wzornictwa i archiwum szkoły Bauhaus (obecnie zamknięte z powodu remontu), w którym prezentowana jest twórczość takich sław jak Waltera Gropiusa, Wassily’a Kandinsky’ego czy László Moholy-Nagy.

14. Schillstr.

Wokół niemal same hotele, zatem i ten przystanek możesz przejechać. Chyba, że zainteresuje Cię aktualna wystawa lub wydarzenie w budynku stowarzyszenia Urania. Zostało ono założone w 1888 roku i miało na celu wyjaśnianie laikom procesów i zagadnień ze świata nauki w przystępny sposób. Członkowie stowarzyszenia i zaproszeni goście czynią to do dzisiaj. Największą imprezą w ciągu roku jest tak zwana Długa Noc Nauki (Lange Nacht der Wissenschaft) z bogatym programem adresowanym do dzieci. W ciągu roku przez gmach przewija się około 200 tysięcy osób.

15. Bayreuther Str.

Trasa linii dobiega już prawie końca. W tym miejscu należy wysiąść, jeśli chce się odwiedzić dom towarowy z największym działem spożywczym na kontynencie: ⮕ KaDeWe (Kaufhaus des Westens). Na 7 000 m² można wybierać spośród 1200 rodzajów wędlin i mięsa, 1300 rodzajów serów czy 100 gatunków ryb. Dom towarowy został otwarty w 1907 roku, a jego hasłem reklamowym przez lata było, że nie ma takiej rzeczy, której nie można by sprowadzić na życzenie klienta. Jeszcze w tym samym roku dzięki wizycie tajlandzkiego króla, Ramy V, nowa świątynia konsumpcji uzyskała pożądany rozgłos.

16. Breitscheidplatz

Najlepiej wysiąść już na tym przystanku i dokończyć trasę pieszo, przechodząc jeden przystanek. Na pierwszym miejscu polecam ⮕ Kościół Pamięci Cesarza Wilhelma (Kaiser-Wilhelm-Gedächtnis-Kirche). Malowniczą ruinę pośrodku placu pozostawiono po drugiej wojnie światowej ku przestrodze przyszłym pokoleniom. Dzisiaj można zwiedzać halę pamięci oraz nową świątynię. Obok wznosi się biurowiec ze znakiem Mercedesa na dachu – Europa Center. W roku, w którym otworzono to centrum handlowe – 1965 – uchodziło za szczyt nowoczesności.

17. S+U Zoologischer Garten/Jebensstr.

Oczywiście nie należy zapominać o ogrodzie zoologicznym, położonym na skraju parku Tiergarten. Założony w 1844 roku jest najstarszym zwierzyńcem w Niemczech i jednym z najbogatszych na świecie, jeśli chodzi o różnorodność gatunków. Wizytę w ogrodzie zoologicznym można połączyć z odwiedzeniem przyległego ⮕ akwarium, w którym prezentowane są ryby, płazy, gady i insekty. Dworzec kolejowy Zoologischer Garten, czy stacja U-Bahn (linie U9 oraz U2) są dobrym punktem wypadowym, jeżeli chodzi o dalszą eksplorację miasta.

Linia 100 w Berlinie i co dalej?

Ok., dotarłeś do końca trasy (no, można ewentualnie zjechać do zajezdni na Hertzallee, ale po co), i co dalej? W przygotowaniu są trasy linii 200 i 300, więc jeśli chcesz pozostać na bieżąco, to zapraszam do polubienia mojej strony Przewodnik po Berlinie na Weekend na Facebook’u.

Przebieg linii nr 100 na stronie BVG