Linia autobusowa nr 100 – turystyczna trasa za 3 euro

W Berlinie nie ma jednego centrum lub placu, który skupiałby większość zabytków i atrakcji. Nie ma też miejsca, w którym koncentrowałby się ruch turystyczny. Można za to mówić o rozległym śródmieściu, rozciągniętym pomiędzy Placem Aleksandra a okolicą dworca Zoologischer Garten (ok. 9 km).

Historia, zwłaszcza ta najnowsza, odcisnęła niezatarte piętno na charakterze miasta. Ślady po murze, dzielącym Berlin przez prawie 30 lat, do dzisiaj kształtują główne szlaki turystyczne stolicy Niemiec. Dodając do tego socjalistyczną zabudowę Alexanderplatz, średniowieczne kościoły tuż obok, wspaniałe, historyczne budowle przy Unter den Linden (Aleja pod Lipami), majestatyczną Bramę Brandenburską u jej szczytu, park miejski Tiergarten czy w końcu typową zabudowę lat 70-tych w centrum byłego sektora zachodniego, turysta mający niewiele czasu na zwiedzanie staje przed dylematem: co wybrać? Co zobaczyć najpierw? Jak to poukładać, żeby zobaczyć to, co najważniejsze bez zbędnego krążenia i marnowania czasu? Odpowiedź na te pytania jest prosta: skorzystać z linii autobusowej nr 100.

Przydatne informacje

Przebieg trasy wyznaczono zaraz po zjednoczeniu Niemiec, kiedy w Berlinie przywracano wspólny ruch komunikacyjny. Nazywano ją nawet „czerwoną linią”, gdyż łączyła ona centrum Berlina Zachodniego z dzielnicami Berlina Wschodniego. Jej popularność sprawiła, że w krótkim czasie stała się magnesem turystycznym. Tak oto Berlin zyskał coś w rodzaju linii turystycznej (typu City Sightseeing Tour), tyle, że dostępnej w ofercie komunikacji miejskiej. W księgarniach można nabyć mapy z opisem tylko tej trasy. W 2008 roku został również nagrany audio-przewodnik „Mitten durch Berlin. Mit dem Bus 100 vom Zoo zum Alex”, w którym o poszczególnych atrakcjach wypowiadają się związani z nimi ludzie polityki, kultury i gospodarki.

Korzystając z oferty, zwiedzanie można ropocząć na Placu Aleksandra (Alexanderplatz) po wschodniej stronie lub też przy Ogrodzie Zoologicznym położonym w zachodniej dzielnicy miasta. Przejazd trwa około 30 minut (bez wysiadania). Trasę obsługują głównie piętrowe autobusy, które kursują z częstotliwością średnio co 5-10 minut.

Zanim wsiądziemy do autobusu należy oczywiście zaopatrzyć się w bilet. Jeśli nie mamy rabatowych kart miejskich (uprawniających do przejazdów środkami komunikacji miejskiej oraz dających zniżki do wybranych obiektów), polecam nabyć bilet 24-godzinny (8,8 €). Bilety można kupić u kierowcy, w automatach na stacjach metra U-Bahn i kolejki miejskiej S-Bahn (obsługa w języku polskim) oraz w punktach oznaczonych żółtą naklejką z symbolem BVG. Można również nabyć bilet jednorazowy (3 €) – ważny 2 godziny. Jazda z tym biletem może odbywać się wówczas w jednym kierunku (bez powrotów i okrężnej drogi). Więcej o biletach komunikacji miejskiej w Berlinie.

1. S+U Alexanderplatz/Memhardstraße

Warto udać się na pierwszy przystanek na trasie, jeśli zależy nam na dobrym miejscu, na przykład na górnym pokładzie. Większość ludzi dosiada się bowiem na dwóch kolejnych przystankach. W pobliżu znajduje się → Plac Aleksandra (Alexanderplatz). Przedwojenne biurowce, enerdowskie wieżowce i fontanny sąsiadują z galerią handlową Kaufhof ze stylizowaną na lata międzywojenne fasadą. Nieopodal znajduje się ulubione miejsce spotkań → Zegar Czasu na Świecie (Weltzeituhr) oraz Fontanna Przyjaźni Narodów (Brunnen der Völkerfreundschaft) z kolorowymi mozaikami.

2. S+U Alexanderplatz

Na ten przystanek dojdziemy wygodnie z dworca kolejowego Alexanderplatz. W pobliżu największą uwagę przyciąga → wieża telewizyjna (Fernsehturm) o wysokości 368 metrów. To najwyższa budowla w Niemczech, a w Unii Europejskiej wyprzedza ją tylko wieża telewizyjna w Rydze. By na nią wjechać bez kolejek i długiego czasu oczekiwania najlepiej zarezerwować bilety przez internet lub zjawić się tuż przed otwarciem kas. Taras widokowy znajduje się na poziomie 203 metrów. Do restauracji z obrotową platformą wejdziemy po schodach cztery metry wyżej (polecana rezerwacja miejsc).

3. Spandauer Str./Marienkirche

→ Czerwony Ratusz (Rotes Rathaus) od zjednoczenia Niemiec jest siedzibą władz dla całego miasta. Kościół Mariacki (Marienkirche) stanowi przykład XV-wiecznego niemieckiego gotyku. Wnętrza kryją między innymi imponujące średniowieczne malowidło ścienne o długości ponad 22 metrów „Taniec Śmierci” (Totentanz). Z przystanku przy Spandauer Straße można również dotrzeć do Dzielnicy Św. Mikołaja (Nikolaiviertel, odbudowana średniowieczna starówka z najstarszym kościołem Berlina) oraz do Hackesche Höfe (zespół budowli i dziedzińców w secesyjnym stylu – z galeriami i butikami).

4. Lustgarten

Odcinek od → Lustgarten do kolejnego przystanku przy Staatsoper zdecydowanie polecam pokonać na piechotę. Po drodze i w okolicy do obejrzenia lub zwiedzenia: Muzeum NRD (DDR Museum), → Katedra Berlińska (Berliner Dom), Wyspa Muzeów (→ Pergamon, → Muzeum Egipskie z popiersiem Nefretete, Muzeum Bodego (kolekcja monet i rzeźba europejska), Stara Galeria Narodowa, → Stare Muzeum), pałac miejski (w odbudowie), → Zbrojownia (Zeughaus), → Niemieckie Muzeum Historyczne, Nowy Odwach, Pałac Następców Tronu i Pałac Księżniczek.

5. Staatsoper

Początek słynnej Alei Pod Lipami (Unter den Linden) zwraca uwagę swoją historyczną zabudową. Chodzi tutaj głównie o Bebelplatz, pośrodku którego stoi Opera Państwowa (Staatsoper), za nią katolicka świątynia Katedra Św. Jadwigi, a naprzeciwko Stara Biblioteka i Stary Pałac. Po drugiej stronie ulicy widoczny jest Uniwersytet Humboldtów. Większość budowli powstała za czasów Fryderyka Wielkiego, którego pomnik stoi pomiędzy lipami. Pośrodku placu znajduje się szklana tafla z podziemną „pustą biblioteką” upamiętniająca propagandową akcję palenia książek przez nazistów w 1933 roku.

6. Unter den Linden/Friedrichstraße

Rzut oka na najsłynniejsze skrzyżowanie Berlina z lat międzywojennych. Na każdym rogu znajdowała się niegdyś modna restauracja, kawiarnia lub ekskluzywny hotel. Współczesna zabudowa nie robi już takiego wrażenia. Podobnie jak i cała zachodnia część → Alei pod Lipami przy której wciąż stoją brzydkie biurowce z lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Z tego przystanku można też w stosunkowo krótkim czasie dotrzeć na Gendarmenmarkt, nie bez powodu określany jako najpiękniejszy plac Berlina. W barokowych budowlach, Katedrze Francuskiej i Niemieckiej są dzisiaj muzea i wystawy. A pomiędzy nimi klasycystyczny Dom Koncertowy.

7. S+U Brandenburger Tor

Odcinek pomiędzy tym przystankiem a Reichstagiem to zdecydowanie etap polecany na spacer, nawet jeśli byłaby to jedyna przechadzka podczas pobytu w Berlinie. Nie można przecież przegapić okazji sfotografowania się z → Bramą Brandenburską (Brandenburger Tor) w tle. Stąd w kilkanaście minut można osiągnąć Plac Poczdamski (Potsdamer Platz), którego nowoczesną zabudowę widać w oddali. Po drodze mija się udostępniony do zwiedzania w 2005 roku Pomnik Pomordowanych Żydów w Europie (Denkmal für die ermordeten Juden Europas).

8. Reichstag/Bundestag

Pomiędzy Bramą Brandenburską a gmachem Reichstagu przebiegała kiedyś granica, dzieląca Berlin na sektory. Od 1961 roku stał tutaj mur, którego próby przekroczenia groziły śmiercią. Białe krzyże na ogrodzeniu upamiętniają zastrzelone osoby, próbujące przedostać się na zachodnią stronę w tym rejonie. Przebieg muru wyznacza dzisiaj podwójna brukowana linia na ulicy. → Reichstag jest siedzibą Bundestagu (niemieckiego parlamentu). Zaprojektowana na dachu budynku szklana kopuła ze spiralnymi podestami jest jedną z największych atrakcji miasta. Można stamtąd podziwiać panoramę Berlina.

9. Platz der Republik

W oddali zobaczyć można siedzibę kanclerza Niemiec (Kanzleramt ) oraz otwarty w 2006 roku główny dworzec kolejowy Berlina (Berlin Hauptbahnhof). Po drodze do następnego przystanku warto zwrócić uwagę na wysoką wieżę z ciemnego granitu. Wzniesiona w 1987 roku była prezentem od Amerykanów na 750-lecie miasta. Na szczycie znajduje się największy w Europie carillon, instrument muzyczny złożony z 68 dzwonów. Codziennie o 12 i 18 rozbrzmiewa nastawiona automatycznie muzyka, natomiast w każdą letnią niedzielę o 15 odgrywany jest krótki koncert.

10. Haus der Kulturen der Welt

Przy takim natłoku atrakcji na trasie tę halę można pominąć i obejrzeć jedynie z okien autobusu. Zbudowana w 1957 roku podczas Międzynarodowej Wystawy Budowlanej, przez laty służyła jako hala kongresowa. Słuszną uwagę zwraca oryginalna konstrukcja dachu, dzięki której obiekt dostał przydomek „ciężarnej ostrygi”. Po koniecznych pracach, gdy w 1980 roku zawalił się dach hali i modernizacji, obiekt ponownie otwarto w 1987 roku jako centrum wystawowe dla artystów, głównie spoza Europy. Z tej okazji przed budynkiem pojawiła się ośmiotonowa rzeźba autorstwa Henrego Moora, „Large Divided Oval: Butterfly”.

11. Schloss Bellevue

Pałac Bellevue ze swoją jasną, odremontowaną fasadą, pięknie prezentuje się w słoneczne dni. Został wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku dla młodszego brata króla pruskiego, Ferdynanda Pruskiego. Przez pewien czas znajdowała się tutaj galeria sztuki niemieckiej, założona przez króla Fryderyka Wilhelma IV, który kolekcjonował między innymi dzieła niemieckich romantyków. Obecnie znajduje się tutaj siedziba prezydenta Niemiec. W latach 2004-2010 stanowisko to piastował Horst Köhler. Po jego rezygnacji urząd objął Christian Wulff (CDU), zastąpiony w 2012 roku przez Joachima Gaucka. Obecnie prezydentem Niemiec jest Frank-Walter Steinmeier.

12. Grosser Stern

Jeśli nie udało się podziwianie widoków z dachu Reichstagu, to Kolumna Zwycięstwa (Siegessäule) może być dobrym, alternatywnym wyborem. Pomnik postawiony został na cześć zwycięskich wojen, prowadzonych przez Prusy w latach 1863-71. Podobne, choć skromniejsze wieże wznoszono wówczas w całym kraju. W 1945 roku przy zdobywaniu miasta zawisła na niej biało-czerwona flaga. Na szczyt kolumny prowadzi 285 stopni. Platforma widokowa jest tuż pod stopami bogini zwycięstwa, pozłacanej figury, nazywanej przez berlińczyków „aniołkiem” lub „złotą Elzą”.

13. Nordische Botschaften/Adenauer Stiftung

Punkt wyjściowy do spacerów w południowym parku Tiergarten (ogród różany, stawy, posągi pary królewskiej Fryderyka Wilhelma III i Luizy). Obok, jedna z kilku dzielnic dyplomatycznych, gdzie obejrzeć można wiele ambasad. Kilka z nich wzniesiono jeszcze przed drugą wojną światową, głównie dla państw tworzących koalicję z hitlerowskimi Niemcami (m.in. Włochy, Japonia, Hiszpania). Pozostałe powstały już po zjednoczeniu państw niemieckich, w latach 90. ubiegłego wieku. Na skrzyżowaniu ulic, za wysokim, zielonym ogrodzeniem ze sterowanymi panelami, znajduje się kompleks państw skandynawskich.

14. Lützowplatz

Ten przystanek można przejechać, chyba że interesuje nas współczesna architektura lub wzornictwo szkoły Bauhaus. Na rogu widoczny jest szklany budynek, przypominający swoim kształtem wielki statek. To siedziba partii Uni Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU), której przewodniczy kanclerz Niemiec, Angela Merkel. Gmach nazwany jest imieniem Konrada Adenauera, pierwszego kanclerza RFN. Stąd niedaleko jest również do muzeum wzornictwa i archiwum szkoły Bauhaus, w którym prezentowana jest twórczość takich sław jak Waltera Gropiusa, Wassily’a Kandinsky’ego czy László Moholy-Nagy.

15. Schillstraße

Wokół niemal same hotele, zatem i ten przystanek możemy przejechać. Chyba, że zainteresuje nas aktualna wystawa lub wydarzenie w budynku stowarzyszenia Urania. Zostało ono założone w 1888 roku i miało na celu wyjaśnianie laikom w przystępny sposób procesów i zagadnień ze świata nauki. Członkowie stowarzyszenia i zaproszeni goście czynią to do dzisiaj. Największą imprezą w ciągu roku jest tak zwana Długa Noc Nauki (Lange Nacht der Wissenschaft) z bogatym programem adresowanym do dzieci. W ciągu roku przez gmach przewija się około 200 tysięcy osób.

16. Bayreuther Straße

Trasa linii dobiega już prawie końca. W tym miejscu należy wysiąść, jeśli chce się odwiedzić dom towarowy z największym działem spożywczym na kontynencie: → KaDeWe (Kaufhaus des Westens). Na 7 000 m² można wybierać spośród 1200 rodzajów wędlin i mięsa, 1300 rodzajów serów czy 100 gatunków ryb. Dom towarowy został otwarty w 1907 roku a jego hasłem reklamowym przez lata było, że nie ma takiej rzeczy, której nie można by sprowadzić na życzenie klienta. Jeszcze w tym samym roku dzięki wizycie tajlandzkiego króla, Ramy V, nowa świątynia konsumpcji uzyskała pożądany rozgłos.

17. Breitscheidplatz

Najlepiej wysiąść już na tym przystanku i dokończyć trasę pieszo, przechodząc jeden przystanek. Na pierwszym miejscu polecam → Kościół Pamięci Cesarza Wilhelma (Kaiser-Wilhelm-Gedächtnis-Kirche). Malowniczą ruinę pośrodku placu pozostawiono po drugiej wojnie światowej ku przestrodze przyszłym pokoleniom. Dzisiaj można zwiedzać halę pamięci oraz nową świątynię. Obok wznosi się biurowiec ze znakiem Mercedesa na dachu – Europa Center. W roku, w którym otworzono to centrum handlowe – 1965 – uchodziło za szczyt nowoczesności.

18. S+U Zoologischer Garten

Oczywiście nie należy zapominać o ogrodzie zoologicznym, położonym na skraju parku Tiergarten. Założony w 1844 roku jest najstarszym zwierzyńcem w Niemczech i jednym z najbogatszych na świecie, jeśli chodzi o różnorodność gatunków. Wizytę w ogrodzie zoologicznym można połączyć z odwiedzeniem przyległego akwarium, w którym prezentowane są ryby, płazy, gady i insekty. Dworzec kolejowy Zoologischer Garten, czy stacja U-Bahn (linie U9 oraz U2) są dobrym punktem wypadowym, jeżeli chodzi o dalszą eksplorację miasta.

19. Hertzallee

Przystanek końcowy. Najlepiej jednak skorzystać z lokalizacji przy dworcu Zoologischer Garten. Na ten przystanek opłaca się przejść, jeśli chcemy zająć sobie dobre miejsca w autobusie, jadąc w kierunku Alexanderplatz.

Przebieg linii 100 na stronie BVG