Zegar Czasu Na Świecie (Weltzeituhr)
Spotkamy się na Aleksie przy zegarze… i już nic więcej nie trzeba dodawać. No, może poza godziną i ewentualnym opisem, jak dotrzeć na Plac Aleksandra, jeśli nasz rozmówca jest spoza Berlina. Będąc na miejscu, nie sposób bowiem przegapić charakterystycznej, metalowej konstrukcji, która od dziesięcioleci przybliża ludzi. I to w dosłownym tego słowa znaczeniu.
Dlaczego Urania?
Projekt zegara przygotował w 1968 roku, docent Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych i Użytkowych w Berlinie, Erich John. Nazwa, Zegar Czasu na Świecie Urania (Urania-Weltzeituhr), nawiązuje do przedwojennych słupów reklamowych z umieszczonymi tarczami zegarowymi, produkowanymi w berlińskiej fabryce zegarów „Urania”. Były one bardzo popularne i szybko przyjęło się tak mówić na wszystkie uliczne zegary (Uraniasäule, dosł. kolumny Urania). W mitologii greckiej Urania była muzą, która patronowała astronomii.
Trudny projekt w trudnych czasach
Prace nad montażem zegara trwały dziewięć miesięcy i angażowały łącznie ponad 120 ludzi. Sam projektant przyznał w jednym z wywiadów, że uzyskanie pozwoleń, zorganizowanie materiałów i pozyskanie ludzi do pracy, było jednym z największych wyzwań w jego życiu. Ostatecznie udało się zaprezentować oficjalnie nowy obiekt tuż przed obchodami 20. rocznicy powstania Niemieckiej Republiki Demokratycznej, 30 września 1969 roku.
Jak to działa?
Konstrukcja zegara mierzy sobie 10 metrów wysokości i waży 16 ton. Na metalowej kolumnie zawieszone są cztery tradycyjne tarcze zegarowe, wskazujące aktualny czas w Berlinie. Właściwy zegar tworzy bryła o dwudziestu czterech ścianach, odpowiadająca strefom czasowym na świecie.
Powyżej i poniżej ruchomego cyferblatu, znajdują się nazwy 148 miast, przeważnie stolic, położonych odpowiednio na północ lub na południe od równika. Zaznaczona jest również linia zmiany daty. Ponad zegarem zainstalowany jest model układu słonecznego, który również odmierza czas, wykonując pełny obrót w ciągu minuty. Silnik elektryczny i przekładnia kierująca zegarem, ukryte są 2 metry pod ziemią.
Podczas renowacji konstrukcji zegara w 1997 roku poprawiono błędnie rozlokowane miejscowości (nie te strefy czasowe) oraz dodano kilka nowych nazw, które z przyczyn politycznych wcześniej pominięto (np. Tel Awiw czy Jerozolimę). Za czasów enerdowskich zegar z nazwami miast, do których nie mogli wyjechać obywatele wschodnich Niemiec, miał być symbolem otwartości i wolności.
Zegar Czasu Na Świecie (Weltzeituhr)
Tematyka: NRD, optyka
Adres: Alexanderplatz, 10178 Berlin
Dojazd
Pociąg: RE1, RE2, RE7, RB14 (Alexanderplatz)
S-Bahn: S3, S5, S7, S9 (Alexanderplatz)
U-Bahn: U2, U5, U8 (Alexanderplatz)
Tramwaj: M4, M5, M6 (S+U Alexanderplatz) M2 (S+U Alexanderplatz/Memhardtstr.)
Bus: 100, 200 (S+U Alexanderplatz/Memhardtstr.), 248, 300 (S+U Alexanderplatz/Grunerstr.)
Zobacz położenie Zegaru Czasu Na Świecie (Weltzeituhr) na mapie Google
Gernot Jochheim, Der Berliner Alexanderplatz, Ch. Links, Berlin 2006
Weltzeituhr – Treffpunkt mit Innenleben, Berliner Zeitung, 30.01.2007, dostępne 15.08.2016