Pałac Schönhausen

Zapomniana królowa

W listopadzie 2015 roku mineła 300. rocznica urodzin Elżbiety Krystyny Braunschweig-Wolfenbüttel-Bevern(1715-1797), pruskiej królowej, małżonki Fryderyka II. O żadnym innym pruskim władcy nie napisano tylu książek, nie powstało tyle anegdot, historii, nie zorganizowano tylu wystaw. Kiedy w 2012 roku wspominano 300. rocznicę urodzin króla, jego postać i dokonania rozłożono niemalże na atomy, przedstawiając je w różnorodnym kontekście. Małżeństwo Fryderyka i Elżbiety Krystyny trwało ponad 50 lat, tym bardziej dziwi więc znikome miejsce pruskiej królowej w świadomości potomnych. Jest jednak w Berlinie miejsce, gdzie można dowiedzieć się jak wyglądało życie, odsuniętej przez króla, małżonki. Zobaczyć jakimi otaczała się przedmiotami i czym zajmowała się na co dzień. Położony w Pankow pałac Schönhausen był letnią rezydencją Elżbiety w latach 1740-1797 i jest obecnie udostępniony do zwiedzania.

Pałac Schönhausen

Kiedy Fryderyk II, tuż po koronacji podarował swojej małżonce letni pałacyk, położony na północ od Berlina, nie przypuszczała ona, że nigdy nie będzie jej dane spędzić w nim chwil we dwoje. Podobnie, po wzniesieniu Sanssouci w Poczdamie, ulubionej rezydencji Fryderyka, nie została nigdy do niego zaproszona, a pałac obejrzała dwukrotnie w życiu i to potajemnie. Mimo dystansu, jakie cechowało jej małżeństwo, do końca życia wyrażała się z wdzięcznością i niegasnącą miłością o królu, w każdym geście upatrując poprawy stosunków między nimi. Ofiarowanie pałacu Schönhausen, od ponad pół wieku znajdującego się w posiadaniu Hohenzollernów, było jednym z nich. Fryderyk nie szczędził środków na przebudowę i dostosowanie go do upodobań królowej. Po wojnie siedmioletniej, kiedy pałac został splądrowany, przekazał znaczne sumy pieniędzy na rozbudowę posiadłości i gruntowny remont. Z tego okresu pochodzi obecny kształt rezydencji oraz imponująca klatka schodowa. Bogato zdobiona sala balowa na pierwszym piętrze to jedyny przykład oryginalnego wystroju rokoko w Berlinie o tych rozmiarach.

Od królowej do prezydenta

Po śmierci królowej pałac był sporadycznie wykorzystywany przez członków lub gości rodziny Hohenzollernów, stając się ostatecznie magazynem mebli i obrazów. Po I wojnie światowej przeszedł w posiadanie państwa pruskiego. W 1935 roku został dostosowany do wystaw dzieł sztuki, służył również jako miejsce składu obrazów i rzeźb, zaliczanych do tzw. „sztuki wynaturzonej”, czyli niezgodnej z duchem narodowego socjalizmu. Po wojnie, stosunkowo mało zniszczony pałac został przejęty przez radziecką administrację, która urządziła tu kasyno, a później szkołę z internatem. W 1949 roku, po powstaniu państwa enerdowskiego była tu siedziba prezydenta państwa, Wilhelma Piecka. Po jego śmierci urząd zlikwidowano zastępując go radą państwa, a Schönhausen stał się oficjalną rezydencją dla gości państwowych. Nocowali tu między innymi Fidel Castro, Indira Ghandi i Michaił Gorbaczow.

Po upadku muru berlińskiego pałac miał być tymczasową siedzibą prezydenta Niemiec na czas remontu Bellevue, ale odstąpiono od tego zamierzenia z powodu wysokich kosztów. Niedługo potem został przekazany Fundacji Pruskie Pałace i Ogrody Berlin-Brandenburgia i po gruntownym remoncie udostępniony do zwiedzania w 2009 roku. Pałacowe komnaty przypominają nie tylko o czasach Elżbiety Krystyny, zachowano również oryginalny wystrój i wyposażenie gabinetu Wilhelma Piecka. Ciekawostką jest też wystawa obrazów i dzieł sztuki pochodzących z posiadłości Słobity (Schlobitten), uratowanych od zniszczeń wojennych przez księcia Aleksandra zu Dohna. Nieprzypadkowo są one zgromadzone w Schönhausen, gdyż w XVII wieku to właśnie hrabina Zofia Teodora zu Dohna-Schlobitten nabyła okoliczne grunty, polecając wznieść niewielki dom, który później nabyli Hohenzollernowie, przeznaczając go do rozbudowy.

Pałac Schönhausen (Schloss Schönhausen)

Tematyka: Hohenzollern, architektura, NRD
Adres: Tschaikowskistraße 1, 13156 Berlin
Telefon: +49 331 9694200
Www: www.spsg.de
Godziny otwarcia: wt.-nd. 10.00-18.00 (IV-X), sb., nd. 10.00-17.00 (XI-III)
Wstęp: 6 € (5 €)
Audio-guidy: niem., ang. (brak po polsku)
Uwaga: zwiedzanie pałacu odbywa się tylko z przewodnikiem, od 10.30 co godzinę, ostatnie 17.15 (zimą 16.15), co jakiś czas organizowane są dni  otwarte, kiedy pałac można zwiedzać bez przewodnika i ograniczeń czasowych.

Informacje praktyczne

Ile czasu przeznaczyć na zwiedzanie? 1-2 godziny.
Garderoba i bagaż: przy kasie znajduje się bezpłatna garderoba (wieszaki) oraz szafki na większe torby i plecaki.
Toalety: tak, nie trzeba mieć biletu, by z nich skorzystać.
Gastronomia, sklepy: przy kasie znajduje się sklep z pamiątkami i literaturą. Kawiarnia Café Sommerlus usytuowana jest w parku naprzeciwko pałacu.
Fotografowanie: w pałacu można fotografować bez lampy błyskowej i statywu. Tylko na użytek prywatny, bez praw do publikacji zdjęć. Opłata za fotografowanie wynosi 3 € (ważna cały dzień, również w innych obiektach SPSG).
Wstęp ulgowy i bezpłatny: ulgowy wstęp przysługuje uczniom i studentom za okazaniem ważnej legitymacji
Święta kościelne i państwowe: godziny otwarcia w święta wielkanocne, Boże Narodzenie, Nowy Rok i inne podane są na oficjalnej stronie SPSG (Öffnugszeiten).
Bilety kombi, karty muzealne itd. czyli jak uczynić zwiedzanie trochę tańszym? Posiadacze karty rabatowej WelcomeCard przy zakupie biletu mają 25% zniżki. Są również bilety rodzinne (2 dorosłych + do 4 dzieci) za 12 €.
Dojazd
Bus: 107, 250 (Tschaikowskistr.), 150, 250 (Ossietzkystr.)
Tramwaj: M1 (Tschaikowskistr. lub Herman-Hesse-Str./Waldstr.)

Zobacz położenie Pałacu Schönhausen na mapie Google.