Berlin w porównaniu z innymi europejskimi stolicami jest dosyć młody (Paryż 53 r. p.n.e., Wiedeń 881 r., Bruksela 966 r., Praga 973 r., Kopenhaga 1167 r.). O jego początkach niewiele wiadomo, ważne dokumenty padły ofiarą licznych pożarów w średniowieczu i później. Miasto rozwinęło się pod koniec XII wieku z dwóch osad kupieckich, położonych przy szlaku handlowym, na przeciwległych brzegach Szprewy. Cölln po raz pierwszy został wspomniany w 1237 roku, Berlin 1244. Jak dokładnie było z pierwszą wzmianką, możesz przeczytać tutaj.
Berlin był przede wszystkim istotnym punktem na mapie ponadregionalnych szlaków, mógł ustanawiać cła i posiadał prawo składowania towarów. Bliźniacze osady współpracowały ze sobą, od 1307 roku istniała unia i wspólny zarząd miejski. W 1342 roku po raz pierwszy został wspomniany wspólny ratusz. Podwójne miasto Berlin/Cölln poprzez mosty na Szprewie i wspólne obwarowania tworzyło jedność. Powierzchnia wynosiła w tym czasie ok. 70 ha (0,7 km²).
Na początku XV wieku władanie nad Marchią Brandenburską przejęli Hohenzollernowie. Kiedy około 1440 roku elektor Fryderyk II (1413-1471) wybrał miasto na swoją rezydencję, mieszkańcy stawili opór obawiając się o swoje przywileje. Nad brzegiem Szprewy w 1443 roku został położony kamień węgielny pod pałac miejski, który jako "Zwingburg" (Burg – zamek, zwingen – zmuszać) miał podkreślić koniec miejskiej autonomii.
Na fali reformacji, Berlin w 1539 roku stał się ostoją protestantów. Na początku XVII wieku liczył sobie 10 tys. mieszkańców, ale w trakcie Wojny Trzydziestoletniej (1618-1648) niemal połowa z nich zginęła lub uciekła. W 1640 roku panowanie objął Fryderyk Wilhelm (1620-1688), zwany "Wielkim Elektorem". Jego rządy, trwające blisko pięćdziesiąt lat, charakteryzowały się absolutyzmem i centralizacją władzy. Liczba ludności wzrosła do 20 tys. Przyczynili się do tego nowi osadnicy, którzy w swoich krajach byli prześladowani na tle religijnym. W 1671 roku do Berlina przybyli wypędzeni z Wiednia Żydzi, a w 1685 roku hugenoci z Francji. Obie nacje odcisnęły znaczne piętno na kulturze i historii Berlina.
Niedługo potem zaczęły kształtować się początki naukowego "światka" nad Szprewą. 11 lipca 1700 roku zostało powołane brandenbursko-elektorskie "Stowarzyszenie Nauk" przez Gottfrieda Wilhelma Leibniza. Z tej instytucji wykształciła się późniejsza Akademia Nauk.
Meditext, Berlin Die Bildchronik, Dumont Monte, Berlin 2003